Atıklar ve geri dönüşüm

Çöp ve atıklarınızı çöpe atmadan önce bunları evde ayrıştırın. Finlandiya’da kâğıt ve karton, cam ambalaj, metal, plastik, karışık atık, tehlikeli atık, elektrikli aletler ve piller genellikle ayrıştırılarak atılır. Atıklar doğru biçimde ayrıştırıldıklarında, atık maddesinden yeni ürünler üretilebilir.

Atıkların ayrılmasına ilişkin olarak verilen kılavuzlar Finlandiya’nın değişik bölgelerinde az biraz farklılık göstermektedir. Atık kılavuzları çoğunlukla kendi yaşadığınız binanın yanındaki çöp konteynerlerinin yanında bulunur, ya da, bu kılavuzları yaşadığınız yerel yönetime ya da evsahibinize sorarak edinebilirsiniz. Çöpleri pencereden dışarıya, ormanlara ya da sokaklara atmayın!

Bozuk, yırtık, kırık olmayan ürünler atık değildirler. Bu ürünleri kendiniz ikinci el satış noktalarında (bit pazarlarında) ya da internette satabilirsiniz, ya da bir hayır kurumuna ya da geri dönüştürme merkezine bağışlayabilirsiniz. Finlandiya’da kullanılmış ürünlerin satın alınması olağandır, ve iyi nitelikte kullanılmış ürünleri bulmak kolaydır.

Atıklar nasıl ayrılır?

Atıkları, maddelerine göre ayırın.

Lâğıma (tuvalete) çöp, yiyecek maddeleri ve fazladan kimyasal maddeler atmayın. Zararlı atığı her zaman atık toplama noktasına götürün.

Bütün binaların yanında her zaman bütün geri dönüşüm konteynerleri (kapları) bulunmayabilir. Kendi çöplerinizi bir başka binaya ait çöp konteynerlerine götüremezsiniz. Yaşadığınız binanın çöpüne başka yerlerden, örneğin, işletmenizden atık getirmeyin.

Herkes için ortak kullanıma açık geri dönüşüm noktalarının yerlerini ‘kierratys.info’ başlıklı internet sayfasında bulabilirsiniz.

Çoğunlukla bina yönetiminin ortak kullanımında olan ayırma konteynerleri

Biyolojik atık (biojäte)

EVET: yiyecek atığı, aynı zamanda bozulmuş yiyecek, kahve telveleri, kağıt havlu, meyve kabukları ve benzerleri.

HAYIR: kimyasal maddeler, cam, metal, kedi kumu

Biyolojik atıklar kompostun içinde toprağa dönüşmektedir. Bazı yerel yönetimlerde biyolojik atıklardan önce biyolojik gaz ayrıştırılıp, bundan elektrik ve ısı elde edilmektedir.

Kâğıt (paperi)

EVET: dergiler, reklâmlar, mektup zarfları ve benzerleri.

HAYIR: Islak veya çok kirli kağıt, kitap, hediye paketi kağıdı, karton, mukavva

Kâğıttan gazete kâğıtları ve tuvalet kâğıdı yapılmaktadır.

Karton (kartonki)

EVET: süt kutuları, mukavva, kâğıt torbalar, karton ambalajlar

HAYIR: Islak veya çok kirli karton, hediye paketi kağıdı

Kartondan, örneğin, kâğıt havlu ruloları için mukavva rulolar yapılmaktadır. Paketlerin içerdiği aliminyum da geri dönüştürülmektedir.

Cam (lasi)

EVET: cam ambalajlar (şişeler ve yiyecek kavanozları)

HAYIR: Cam objeler, cam eşyalar, porselen, şişe kapakları, kavanoz kapakları

Camdan yeni cam paketleme ürünleri yapılmaktadır.

Metal (metalli)

EVET: metal nesneler ya da çoğu metalden oluşan ambalajlar

HAYIR: Elektronik eşyalar, pil, büyük geri dönüşüm konteynerine sığmayan büyük metal parçalar

Farklı metaller makinelerle ayrılmakta ve bunlardan yeni ürünler yapılmaktadır.

Plastik (muovi)

EVET: Boş plastik yemek ambalajları, boş deterjan ve şampuan şişeleri, plastik torbalar, boş plastik kaplar.

HAYIR: Üstünde 03 kodu bulunan PVC ambalajları, içinde tehlikeli atık örneğin; boya veya kimyasal madde atıkları olan ambalajlar, plastik eşyalar, oyuncaklar, diş fırçaları ve çiçek sulama sürahileri vb.

Plastik ambalajlardan yeni plastik ürünler yapılır.

Karışık atıklar (sekajäte), yani diğer atıklar

EVET: Ayıramayacağınız ya da ayırmak istemediğiniz bütün atıklar

HAYIR: zararlı atıklar

Karışık atıklar genellikle atık enerji santrallerinde yakılmaktadır, yani, karışık atıklardan ısı ve elektrik elde edilmektedir.

Diğer toplama noktaları

Zararlı atıklar (vaarallinen jäte)

EVET: pil, akü, boya, yapıştırıcı, floresan lamba, enerji tasarruflu lambalar, ambalajı üzerinde uyarı etiketi bulunan kimyasallar

NEREYE: Zararlı atıkların toplama noktalarına; kierratys.info adresine bakın.

Piller (paristot)

EVET: evlerde kullanılan büyük ve küçük piller, cep telefonlarının pilleri

NEREYE: dükkanlarda ve büfelerde bulunan kırmızı pil toplama kutularına

Pillerdeki metaller geri dönüştürülmekte ve zararlı maddeler güvenli bir biçimde işlem görmektedirler.

Elektrikli cihazlar (sähkölaitteet) ve elektronik cihazlar (elektroniikka)

EVET: elektrikle ya da pille çalışan bütün cihazlar ya da oyuncaklar

NEREYE: küçük cihazlar, elektronik aletler satan dükkanlara, ve büyük cihazlar elektrik hurdasının toplama noktalarına; kierratys.info adresine bakın.

Elektrikli cihazların metalleri (başta altın olmak üzere) geri dönüştürülmektedir.

Atık miktarı nasıl azaltılabilir?

• Fazla yiyeceği dondurun. Yiyeceği doğru biçimde saklayın.
• Musluk suyu için; Finlandiya’da musluk suyu iyi ve güvenilirdir.
• Gerek duyduğunuz türden eşyaları satın alın.
• Dayanıklı eşyalar satın alın. Bu eşyaları daha sonra satmak istediğinizde, para kazanabilirsiniz.
• Kullanılmış eşyaları satın alın ve satın.
• Eşyaların bakımını ve saklamasını kılavuzda açıklandığı biçimde yapın.